İş Ortamında Kişisel Maruziyet Limitleri ve Mevzuat

İşyeri ortamında kişisel maruziyet limitleri (KML), çalışanların kimyasal, fiziksel ve biyolojik etkenlere güvenli düzeylerde maruz kalmasını sağlamak amacıyla 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (İSG Kanunu), Kimyasal Maddelere Maruziyet Limitleri Yönetmeliği (SKHKKY) ve ilgili ulusal ile uluslararası standartlar kapsamında belirlenen sınır değerleri ifade eder. Bu limitler, işyerinde güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak, meslek hastalıklarını önlemek ve çalışan sağlığını korumak için kritik öneme sahiptir.

KML, işyerinde uygulanacak ölçüm ve değerlendirme stratejilerini belirler ve böylece maruziyetin düzeyi, alınması gereken önlemler ve risk yönetimi süreçleri net bir şekilde tanımlanır.

1. Çalışma Ortamında Kişisel Maruziyet ve Önemi

KML, çalışanların belirli bir süre boyunca güvenle maruz kalabileceği maksimum konsantrasyon veya doz değerini gösterir. Bu limitler, kimyasal maddeler, tozlar, buharlar, gazlar, fiziksel etkenler (gürültü, titreşim, radyasyon, sıcaklık), biyolojik etkenler gibi çeşitli risk faktörlerini kapsar.

KML’nin önemi:

- Çalışan sağlığının korunması ve meslek hastalıklarının önlenmesi
- İşyerinde güvenli ve verimli çalışma ortamının sağlanması
- Yasal uyum ve denetim gerekliliklerinin yerine getirilmesi
- Risk değerlendirme ve önleyici sağlık güvenliği planlarının temelini oluşturması

2. Türkiye’de Çalışan Ortamı Mevzuat Düzenlemeleri

2.1. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

- İşverenin yükümlülükleri net bir şekilde tanımlanmıştır.
- İşyerinde çalışanların maruz kalabileceği tehlikeler tanımlanmalı ve kontrol altına alınmalıdır.
- KML’ye uyum için risk değerlendirmesi ve maruziyet ölçümleri zorunludur.

2.2. Kimyasal Maddelere Maruziyet Limitleri Yönetmeliği (SKHKKY)

- Kimyasal maddeler için TWA (8 saatlik zaman ağırlıklı ortalama) ve STEL (15 dakikalık kısa süreli limit) değerleri belirlenir.
- Limitler düzenli olarak güncellenir ve işyerinde görünür şekilde asılır.
- Maruziyet ölçümleri, yetkilendirilmiş laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilir.

2.3. İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analiz Laboratuvarlarının Yetkinliği

- TS EN ISO/IEC 17025 standardına uygun kalite yönetim sistemi
- TÜRKAK veya İSGÜM akreditasyonu
- Cihazların kalibrasyonu ve validasyon çalışmaları
- Personel için uygun kişisel koruyucu donanım sağlanması
- Kayıtların mevzuata uygun sürelerle saklanması (minimum 10 yıl)

3. Uluslararası Maruziyet Standartları ve KML Karşılaştırması

Not: NIOSH değerleri öneri niteliğinde olup daha koruyucu; OSHA değerleri yasal olarak bağlayıcıdır.

4. İş Yeri Ortamında Kişisel Maruziyet ve Ortam Ölçümlerinin Amaçları

- Çalışanların kimyasal, fiziksel ve biyolojik etkenlere maruziyetini belirlemek
- Meslek hastalıklarına yol açabilecek riskleri tespit etmek
- İşyerinde risk yönetimi ve kontrol önlemleri geliştirmek

Ölçüm Parametreleri

Kimyasal Etkenler: VOC, formaldehit, amonyak, benzen, ksilen, toluen, ağır metaller, çözücüler, tozlar, buharlar
Fiziksel Etkenler: Isı, nem, gürültü, titreşim, basınç, radyasyon, aydınlatma, termal konfor
Biyolojik Etkenler: Bakteri, mantar, parazit ve diğer mikroorganizmalar

5. Ölçüm ve Numune Alma Stratejileri

- Numuneler nefes alma yüksekliğinde, çalışana yakın bölgede ve en riskli noktada alınır
- Kişisel maruziyet ölçümleri cihaz veya pasif örnekleyici ile çalışanın solunum bölgesine yerleştirilir
- Numune alma süresi ve sayısı, maruziyetin temsil edici olması için vardiya süresine göre belirlenir


- Referans süreler: TWA (8 saat), STEL (15 dakika)
- TS EN 689 standardı, ölçüm noktaları, numune sayısı ve maruziyet gruplarının belirlenmesinde rehber olarak kullanılır

6. Metal İşleme Sıvıları ve Özel Maruziyet Değerleri


7. İş Hijyeni Ölçüm Test ve Analiz Metotları

- HSE / MDHS 14/3: Solunabilir ve toplam toz ölçümü
- TS EN ISO 9612: Gürültü ölçümü
- TS ISO 1996-2: Çevre gürültüsü ölçümü
- Asbest analizleri ve aerosol tayinleri
- Elektronik alan ve radyasyon ölçümleri

8. Ölçüm Sonuçlarının Değerlendirilmesi

- Kişisel maruziyet ölçümleri TWA/STEL değerleri ile karşılaştırılır
- Ortam ölçümleri risk değerlendirmesi ve kontrol sistemlerinin etkinliğini belirler
- İşveren, ölçüm sonuçlarını 1 ay içinde İSG-KATİP sistemi üzerinden bildirir

9. İş Hijyeni Ölçüm ve Kontrol Sistemleri

9.1. Ölçüm Cihazları ve Uygulamaları


9.2. Filtrasyon ve Teknik Kontrol Sistemleri

Emist Yağ Dumanı Filtre Sistemleri:
Yağ buharı konsantrasyonunu sınır değerlerin altına indirir.

- Bileşenler: Pre-filter, HEPA filtre, karbon filtre, fan ünitesi
- Performans: Solunabilir yağ aerosolu < 0,4 mg/m³ (TWA)
- Ölçüm entegrasyonu: Filtre öncesi ve sonrası cihazlarla doğrulama yapılır

Havalandırma ve lokal aspirasyon sistemleri:
- Zararlı maddelerin kaynakta yakalanması ve ortamdan uzaklaştırılması
- Ölçüm yöntemi: Hava hızı, debi ve partikül konsantrasyonu

10. Ölçüm Sonuçlarının Yönetimi ve Kontrol Önlemleri

10.1. Maruziyet Verilerinin Analizi

- Kişisel maruziyet ölçümleri TWA/STEL limitleri ile kıyaslanır
- Filtrasyon ve havalandırma sistemlerinin etkinliği ölçüm cihazları ile doğrulanır
- Ölçüm sonuçları kayıt altına alınır ve İSG-KATİP sistemi üzerinden bildirilir

10.2. Kontrol Önlemleri

- Mühendislik kontrolleri: Havalandırma, lokal aspirasyon, filtre sistemleri
- İdari kontroller: Çalışma sürelerinin düzenlenmesi, vardiya planlaması
- Kişisel koruyucu donanım: Solunum maskesi, koruyucu giysi, eldiven
- Sürekli izleme: Periyodik ölçüm ve kontrol sistemlerinin yeniden ayarlanması

10.3. Ölçüm ve Kontrol Entegrasyonu Örneği


11. Öneriler

İşyeri ortamında kişisel maruziyet limitleri, çalışan sağlığını korumak ve meslek hastalıklarını önlemek açısından kritik öneme sahiptir. Ölçüm ve analiz süreçleri, TS EN ISO/IEC 17025 standardına uygun laboratuvarlar tarafından yapılmalı, elde edilen sonuçlar sınır değerlerle karşılaştırılmalı ve gerekli kontrol önlemleri uygulanmalıdır.

- Emist Yağ Dumanı Filtre Sistemleri gibi yüksek performanslı filtre ünitelerinin kullanımı
- Düzenli ölçüm ve analizler ile sınır değerlerin kontrol altında tutulması
- Çalışan eğitimi ve kişisel koruyucu donanımın etkin kullanımı
- Ölçüm cihazlarının kalibrasyon ve bakım süreçlerinin düzenli takibi

Bu yaklaşım, çalışan sağlığını korurken yasal uyumu sağlayan, sistematik ve mühendislik odaklı bir iş hijyeni yönetimi sunar.

12. Emist Mühendislerinden Yardım & Destek İste

İşyerinizdeki kişisel maruziyet limitleri ve mevzuat gereklilikleri karmaşık görünebilir ancak Emist Endüstriyel Yağ Dumanı Filtre Sistemleri markasının mühendisleri her sorunuza detaylı ve mevzuata uygun yanıtlar sunmak için sadece bir telefon kadar yakın.




İhtiyaç duyduğunuz an size rehberlik ederek kafanızdaki karmaşık süreçleri basitleştirecek 
bir uzmanla görüşmek için aşağıdaki irtibat numaralarıyla iletişime geçin.

Telefon
+90 (212) 672 3638 - (Pzt. Cum: 08:00 - 17:00)

WhatsApp
+90 536 744 55 33 - (7/24 mesaj)

İş sağlığı ve güvenliği konusunda tüm ihtiyaçlarınızı anında çözebilirsiniz. Deneyimli Emist ekibi, ölçüm, analiz ve filtre sistemi süreçlerinde size rehberlik eder ve uygulamada doğru adımlar atmanızı sağlar.